** Vieäc Baéc-Kinh truy-naû moät ngöôøi baát-ñoàng yù-kieán teân Zheng-Yi ñaõ taïo neân nhöõng tieâu-ñeà lôùn treân baùo-chí khaép nôi. Nhöõng gì theá-giôùi beân ngoaøi khoâng ñöôïc bieát ñeán chính laø caâu chuyeän khuûng-khieáp maø oâng ta ñaõ lieàu maïng soáng cuûa mình ñeå keå laïi.

Chen-chuùc beân döôùi caùi mui thaáp leø-teø trong buoåi saùng muøa Xuaân hoâm aáy cuûa naêm 1992, Zheng-Yi coù theå caûm thaáy chieác xuoàng cuõ-kyõ ñang taùch beán ñeå ra khôi Nam-Haûi. Beân caïnh laø hình-daùng maûnh-khaûnh cuûa Bei-Ming, vôï oâng. OÂng giöõ chaëc moät caùi tuùi baèng da maøu ñen, trong coù ñöïng gaàn 600 trang baûn thaûo ghi laïi moät caâu chuyeän kinh-khuûng ñeán noåi chính-quyeàn Coäng-Saûn tìm moïi caùch ñeå eùm-nheïm. Zheng-Yi vaø Bei-Ming phaûi tôùi cho ñöôïc Hoàng-Koâng ñeå theá-giôùi coù theå bieát ñöôïc söï-thöïc naày.

Söông muø laøng-ñaûng laø moät ñieàu may phöôùc. Nhöõng chieác taøu tuaàn-tieåu haûi-caûng cuûa Coäng-Hoaø Nhaân-Daân Trung-Hoa thöôøng rình-raäp vuøng bieån naày. Moät chieác trong ñaùm coù theå baát-thaàn chaën chieác xuoàng naàylaïi ñeå khaùm-xeùt baát-kyø luùc naøo. Cuoái cuøng hoï caëp moät chieác thuyeàn buoàm ñaùnh caù ñang ñôïi hoï ñuùng nhö ngöôøi lieân-laïc bí-maät ñaõ höùa. OÂng vaø Bei hoái-haû leo leân chieác thuyeàn ñang chuyeån mình keõo-keït.

Zheng nhìn luïc-ñòa troâi xa daàn vaø nghó tôùi nhöõng ngöôøi maø oâng vaø Bei ñaõ tin töôûng ñaët maïng soáng cuûa mình trong tay hoï—hoïc-sinh sinh-vieân, thaày giaùo, caùc vò sö Phaät-giaùo, ngay caû coâng-an vaø boä-ñoäi. Khoâng moät ai phaûn-boäi hoï caû. "Hoàng-Koâng vaø söï an-oån ñang naèm ôû xa kia. Xin ñöøng ñeå chuùng toâi thaát-baïi." Zheng khaån-khoaûn trong loøng.

Caû cuoäc ñôøi cuûa Zheng-Yi ñaõ chuaån-bò cho oâng ta thaønh moät ngöôøi Coäng-saûn ñaày boån-phaän. OÂng ngöôõng moä Mao Traïch-Ñoâng vaø ñaõ gia-nhaäp Veä-Binh Ñoû trong naêm 1968. Cuoäc Caùch-Maïng Vaên-Hoùa—moät cuoäc vaän-ñoäng ñeå thay-ñoåi veà maët chính-trò do Mao ñeà-xöôùng naêm 1966 ñeå thanh-tröøng keû thuø giai-caáp trong caùc caáp ñaûng, Trong ñoù coù ñeán 10,000,000 ngöôøi bò gieát haïi moät caùch voâ-lyù trong voøng 10 naêm—ñang ñöôïc ñaåy maïnh toái-ña. Zheng ñaõ cuøng vôùi caùc ñoàng-chí cuûa oâng ôû Baéc-Kinh ñi xoâng-xaùo khaép nöôùc trong nhieàu thaùng trôøi, daáy-ñoäng leân caùc cuoäc bieåu-tình choáng laïi nhöõng keû muoán caûn-trôû lôøi keâu goïi thöïc-hieän cuoäc caùch-maïng cuûa Chuû-Tòch.

Tuy-nhieân, khi hoï tôùi vuøng töï-trò phía Nam cuûa Quaûng-Taây, Zheng nghe thaáy nhöõng tin ñoàn raéc-roái. Daân chuùng ræ tai raèng caùc caùn-boä ñaûng khoâng nhöõng theo doõi vaø haï nhuïc keû thuø phaûn-ñoäng maø coøn tra-taán vaø thaûm-saùt hoï nöõa. OÂng ta tin chaéc raèng ñoù chæ laø nhöõng lôøi bòa-ñaët ñeå laøm giaûm uy-tín cuûa ñaûng. Tuy vaäy, oâng khoâng bao giôø queân ñöôïc nhöõng ñieàu ñoù.

Khi cuoäc Caùch-Maïng Vaên-Hoùa tieán-haønh, Zheng cuõng nhö nhöõng thanh-nieân nhieät-huyeát khaùc ñöôïc göûi ñi xuoáng taàng lôùp noâng-daân ñeå nghe ngoùng. Nhöng söï thaät ôû noâng-thoân quaû laø moät ñieàu choaùng-vaùng. Zheng ñöôïc daïy-doã raèng ñôøi soáng ngheøo khoå cuûa ñaùm noâng-daân ñaõ ñöôïc ôn möa moùc cuûa Mao chuû-Tòch ban-boá. Trong khi ñoù, oâng ta khaùm-phaù thaáy daân-chuùng maëc nhöõng manh gieû raùch vaø soáng caàm hôi baèng bo-bo, haït coû vaø khoai lang. Hoï keùo caøy leân xuoáng nhöõng söôøn doác ñeå ñöôïc 10 xu moät ngaøy.

Ngay caû ôû ñoù, nhaø nöôùc cuõng baét-buoäc daân-chuùng chöùng toû tinh-thaàn caùch-maïng baèng caùch taán-coâng keû thuø giai-caáp. Tuy nhieân, trong laøng nôi Zheng ñang ôû, chæ coù moät ngöôøi bò keát toäi laø oâng laõo teân Pei, hoài xöa laø moät ñòa-chuû.

OÂng laõo Pei ñöôïc bieát laø toát buïng vaø saün-saøng chia-xeû nhöõng gì oâng coù vôùi ngöôøi khaùc. Nhöng khi chính-quyeàn keâu goïi "ñaáu-tranh giai-caáp" thì nhöõng ngöôøi laùng gieàng troùi oâng laïi vaø daãn leân saân cuûa thò-xaõ, roài hoâ khaåu-hieäu vaøo tai oâng haøng giôø: "Haõy giöõ vöõng chuyeân-chính voâ-saûn!" Vaø theùt leân: "Haõy naâng cao cuoäc ñaáu-tranh giai-caáp!"

Ban ñaàu Zheng raátcöùng-raén trong vieäc buoäc toäi oâng Pei. Nhöng daàn-daàn caùi nhuïc-hình taøn-baïo ñoù ñaõ baét ñaàu laøm oâng chuøn böôùc. "OÂng töï hoûi, Caùch-Maïng kieåu gì ñaây? Taïi sao chuùng ta laïi taán-coâng moät oâng laõo voâ phöông töï-veä?"

Sau khi cuoäc Caùch-Maïng Vaên-Hoùa chaám döùt, Zheng hoïc heát ñaïi-hoïc vaø baét ñaàu vieát tieåu-thuyeát döïa treân ñôøi soáng cô-cöïc cuûa noâng-daân. Taùc-phaåm cuûa oâng ñöôïc ñoùn nhaän nhieät-lieät vaø naêm 1983 oâng trôû thaønh hoäi-vieân cuûa hoäi nhaø vaên Trung hoa. Hoäi naày traû löông ñeå oâng vieát, ñoàng-thôøi theo-doõi laäp-tröôøng chính-trò cuûa oâng.

Moät hoâm trong naêm 1984, taïi khaùch-saïn Beijing, Zheng gaëp moät nhaø vaên ñeán töø Quaûng-Taây. Caûm thaáy bò thoâi-thuùc baát chôït, Zheng ñeà-caäp ñeán nhöõng tin ñoàn veà söï taøn-aùc treân. "Nhöõng vieäc aáy coù thöïc-söï xaõy ra chaêng?"

—Coù. Ngöôøi ñaøn oâng laïnh-luøng traû lôøi. "Coù moät tôø baùo-caùo bí-maät cuûa chính quyeàn. Chính toâi ñaø ñoïc thaáy."

Zheng caûm thaáy teâ-ñieáng caû ngöôøi. OÂng thaàm quyeát-ñònh: söï thöïc phaûi ñöôïc phôi-baøy!

Laø moät nhaø vaên ñöôïc nhieàu ngöôøi bieát ñeán, oâng xin ñöôïc giaáy tôø giôùi-thieäu cuûa Baéc-Kinh, vaø thaùng 6/1986 oâng leân ñöôøng ñi Quaûng-taây. Ñi doïc theo caùc thò-xaõ vaø laøng-maïc, Zheng ñaõ ñeán caùc vaên-phoøng ñaûng boä vaø thoâng-baùo moät caùch nghieâm-trang raèng oâng ñöôïc uûy-quyeàn ñi nghieân-cöùu caùc hoà-sô. Ña-soá caùc vieân-chöùc ñeàu chaáp-haønh.

Ñoïc kyõ-caøng caùc hoà-sô ñaùnh maùy daøy ñaëc chöõ, Zheng thaáy raèng caùc vieân-chöùc ñòa-phöông ñaõ baùo-caùo raát chi-tieát veà caùc toäi-aùc naày, vaø taát caû ñaõ bò caùc caáp cao trong boä-phaän haønh-chaùnh ñòa-phöông vaø Trung-öông ñaûng daáu kín. Nhöng thaät baát-ngôø khi Zheng ñoïc thaáy caâu chuyeän cuûa Deng Jifang trong hoà-sô löu-tröõ cuûa quaän Zhongshan.

Caâu chuyeän xaõy ra trong thôøi-kyø Caùch-Maïng Vaên-Hoùa. Caùc caùn-boä ñaûng caàm ñaàu trong laøng Sishao caûm thaáy coù boån-phaän dieät taän goác caùc keû thuø giai-caáp. nhöng taát caû caùc "öùng-vieân" nhö vaäy ñaõ bò gieát tieät sau khi hoï Mao môùi leân naém quyeàn haønh.

Theá roài ai ñoù boãng nhôù ñeán Deng Jifang, con trai cuûa moät ñòa-chuû, moät ngöôøi coøn quaù treû ñeå xöû. Bí-thö ñaûng ôû ñòa-phöông, Huang Paoci, beøn sai veä-binh ñi baét. Boïn chuùng loâi Deng ra khoûi nhaø toáng vaøo cuûi tre vaø ñaùnh ñaäp, chöûi bôùi, "Ñaây laø söùc maïnh cuûa giai-caáp voâ-saûn!"

Deng gaàn ngaát-xæu, bò troùi vaøo coät vaø, theo hoà-sô, "ngöïc vaø löng y bò ñoát phoûng baèng moät caùi bay thôï hoà nung ñoû." Khi vieäc tra-taán leo thang thì söï noùng giaän cuûa ñaùm ñoâng cuõng soâi-suïc.

—Gieát noù! Ñaùm ñoâng hoâ leân. Boïn chuùng loâi Deng tôùi gaàn bôø soâng vaø keùo y naèm xuoáng moät taûng ñaù. Moät daân laøng, teân Yi Wansheng, phoùng dao vaøo buïng cuûa Deng vaø raïch moät ñöôøng banh ra. Y thoø tay vaøo vaø loâi ra quûa tim, buoàng gan vaø caùc boä-phaän khaùc cuûa ngöôøI saép cheát. yi giaønh ñöôïc 3 mieáng, tôø baùo-caùo ghi nhö vaäy, vaø Huang Paoci "laáy hôn phaân nöûa ñem chieân aên."

Zheng nhìn xuoáng tay mình. Hai baøn tay ñang run laåy-baåy. "OÂng nghó, Coù theå nhö theá sao?" Chæ coøn moät caùch ñeå traû lôøi laø ñi Sishao. Khi oâng tìm ñöôïc nhaø cuûa Yi Wansheng thì thaáy teân noân-daân gaày oám leâu-ngheâu ñang noùi boâ-boâ.

—Coù thöïc laø oâng ñaõ gieát vaø aên thòt Deng Jifang khoâng? Zheng hoûi.

—Ñuùng, Yi traû lôøi. Tui nhaän heát. 85 tuoåi roài,tui cuõng chaúng coøn soáng bao laâu nöõa.

Zheng hoûi:—Nhöng taïi sao oâng laïi coù theå laøm nhö theá ñöôïc?

"Chôù khoâng phaûi Mao chuû-tòch daïy laø neáu ta khoâng gieát chuùng thì chuùng seõ gieát ta sao! Chuyeän soáng cheát maø! Ñaáu-tranh giai-caáp phaûi vaäy!"

—OÂng caûm thaáy toäi-loãi sao?

"Chaúng leõ tui phaûi sôï hoàn ma cuûa noù sao?" Yi traû lôøi moät caùch thöïc-teá. "Tui laø ngöôøi Caùch-Maïng, traùi tim phaûi hoàng chôù."

Zheng ra veà, suy-nghó: "Ñaây laø caên-baûn cuûa chuû-nghóa Mao."

Zheng phoûng-vaán nhöõng ngöôøi coù lieân-can khaùc. OÂng thaáy raèng chuû-nghìa aên thòt ngöôøi ñaø lan roäng.

Hoà-sô ghi laïi nhöõng chuyeän kinh-khuûng khaùc vôùi nhöõng chi-tieát rôïn ngöôøi. Moät hoà-sô khaùc cho bieát moät ngöôøi ñaøn baø bò baét phaûi buoäc toäi caùi töû-thi ñaõ bò aên gaàn heát cuûa choàng vaø sau ñoù nguû vôùi caùi thuû-caáp beân caïnh baø.

Gieát vaø aên thòt keû thuø ñaõ trôû thaønh moät caùch cuoái cuøng chöùng-toû söï trong-saïch cuûa ñaûng. Ngay caû nhöõng keû khoâng ñoàng yù cuõng phaûi laøm theo vì sôï seõ bò nhöõng teân cuoàng-tín nghi-ngôø.

Zheng ñaõ tìm thaáy hoà-sô ghi tæ-mæ toäi-aùc aên thòt ngöôøi cuûa 5 quaän thuoäc tænh Quaûng-Taây. Tính taát caû, oâng thaáy coù ít nhaát haøng traêm ngöôøi ñaõ bò nhöõng teân aên-thòt-ngöôøi aên.

OÂng noùng giaän cheùp nhöõng ñieàu tìm thaáy laøm thaønh moät keä saùch. OÂng cuõng coøn kín-ñaùo chuïp aûnh vaø sao laïi nhieàu taøi-lieäu. Trong hôn 20 naêm daøi, cheá-ñoä ñaõ daáu nheïm söï thaät veà Quaûng-Taây. Söï thaät treân phaûi ñöôïc löu-giöõ laïi ñeå nhaân-loaïi ruùt tæa baøi hoïc töø nhöõng toäi-aùc naày. Tröø phi caâu chuïyeän ñöôïc in ra thì nhöõng ngöôøi ñaõ cheát môùi khoâng thaùc moät caùch voâ-ích. Zheng bieát ñoù laø traùch-nhieäm mình phaûi gaùnh-vaùc ñeå noùi leân tieáng noùi aáy cuûa hoï.

Nhöng chính-quyeàn Quaûng-taây ñaõ nghe ñöôïc coâng-cuoäc tra-cöùu cuûa Zheng, vaø oâng bò nghi-ngôø. OÂng bieát chaúng sôùm thì chaày boïn chuùng seõ tìm caùch tòch-thu caùc quyeån soå cuûa oâng. Thaáy quùa nguy-hieåm, moät ñeâm Zheng troán ñeán ga xe löûa.

Khi chuyeán xe löûa ñi Beijing baét ñaàu laên baùnh, Zheng môùi lôi naém tay treân chieác tuùi ñeo löng maøu ñen trong coù ñöïng nhöõng quyeån soå cuûa oâng. OÂng bieát khoâng theå in thaønh saùch trong luùc naày, nhöng oâng hy-voïng moät ngaøy kia söï thaät veà lòch-söû nöôùc Taøu seõ ñöôïc ñöa ra aùnh saùng.

Thaùng 4, 1988, Zheng laäp gia-ñình vôùi Bei Ming, moät hoïc-giaû treû, vaø nguï taïi Taiyuan, thuû-phuû cuûa tænh Shanxi. Gioáng nhöõng nhaø trí-thöùc khaùc, Zheng vaø Bei toû ra raát thích-thuù ñoái vôùi neàn vaên-chöông chính-trò cuûa Taây-phöông laàn ñaàu tieân ñöôïc phoå-bieán roäng-raõi ôû Trung-Hoa. Hoï ñoïc nhöõng taùc-phaåm cuûa Abraham Lincoln, baûn Tuyeân-ngoân Ñoäc-laäp cuûa Hoa-Kyø vaø baûn Tuyeân-Ngoân Toaøn-caàu veà Nhaân-quyeàn cuûa Lieân-Hieäp Quoác. Hoï chia-xeû vôùi nhau giaác mô cuûa moät nöôùc Trung-Hoa treû-trung, daân-chuû döôùi söï laõnh-ñaïo cuûa nhöõng nhaø caûi-caùch maø ñöùng ñaàu laø Deng Xiaoping, trong ñoù Töï-do Ngoân-luaän, nhöõng phieân toaø ñoäc-laäp vaø nhöõng chính ñaûng thi-ñua nhau trong nhöõng cuoäc töï-do ñaàu phieáu.

Khi hoaït-ñoäng daân-chuû trong naêm 1989 traøn-ngaäp Beijing vôùi haøng traêm ngaøn ngöôøi treû tuoåi, Zheng vaø Bei ñöùng ra giuùp ñôõ. Haøng ñeâm Zheng caém traïi vôùi hoïc-sinh trong Tiananmen Square (Thieân-An Moân), thaûo-luaän chieán-löôïc vaø muïc-ñích. Bei Ming laøm vieäc suoát ngaøy ñeå söûa-soaïn cho vieäc in-aán nhöõng tôø baùo caáp-toác ñeå hoïc-dinh phaân-phaùt.

Trong caùc buoåi hoäi-thaûo ngoaøi trôøi taïi Ñaïi-Hoïc Beijing ngaøy 16 thaùng 5, Zheng vaø nhieàu ngöôøi khaùc ñaõ thuyeát-trình tröôùc ñaùm ñoâng. "Toaøn daân cuûa Coäng-Hoøa Nhaân-Daân Trung-Hoa coù quyeàn ñöôïc höôûng nhöõng tieâu-chuaån vaø quyeàn chính-trò bình-ñaúng ñeå tham-gia vaø thaûo-luaän nhöõng vaán-ñeà cuûa quoác-gia. Töï-do, daân-chuû vaø moät heä-thoáng phaùp-luaät khoâng bao giôø coù theå ñöôïc xem laø moät aân-hueä ban-boá xuoáng cho chuùng toâi. Nhöõng ai khao-khaùt chaân-lyù vaø yeâu chuoäng töï-do phaûi chieán-ñaáu khoâng meät-moõi ñeå ñaït cho ñöôïc Töï-do Tö-töôûng, Töï-do Ngoân-luaän vaø Töï-do Baùo-chí, vaø quyeàn ñöôïc hoäi-hoïp. Nöôùc Trung-Hoa Töï-do vaø Daân-chuû Muoân Naêm!"

Söï khaúng-ñònh ñaày yù-nghìa veà Nhaân-quyeàn naày ñaõ ñöôïc bieát ñeán nhö laø "Baûn Tuyeân-Ngoân 16 thaùng 5."Ï

CuoáI thaùng 5, Zheng vaø Bei quay veà Taiyuan ñeå taïm nghó ngôi. Trong ñeâm 3 thaùng 6, ñieän-thoaïi reo vang. "Anh chò haõy nghe kìa! Moät ngöôøi baïn ôû Beijing khoùc taám-töùc" Qua ñieän-thoaïi, Zheng nghe thaáy tieáng suùng noå. Quaân-ñoäi ñaõ naõ suùng vaøo hoïc-sinh sinh-vieân taïi Tiananmen Square. Haøng traêm ngöôøi ñaõ cheát tröôùc khi tieáng suùng ngöng.

"Theá laø heát!" Zheng nghó thaàm. "Thieân-ñöôøng ñaõ suïp-ñoå!"

Nhöõng ngöôøi theo Mao vaø nhöõng keû xeùt laïi ñeàu nhö nhau. Naïn-nhaân coù laø Deng Jifang hay laø nhöõng hoïc-sinh ôû Tiananmen Square ñi nöõa, thì caâu traû lôøi sau cuøng cho baát-cöù keû naøo bò chuïp muõ laø quaân thuø cuõng chæ laø caùi cheát maø thoâi.

Bieát mình ñaõ coù teân trong soå bìa ñen cuûa chính-quyeàn Tiananmen, Zheng quyeát ñònh ñi troán. "Boïn noù khoâng gheùt gì em laém ñaâu", Zheng baûo Bei, "maø chæ muoán baét anh thoâi. Khi moïi vieäc yeân-laéng, anh seõ tìm caùch baùo tin cho em hay." Tröôùc khi ñi, oâng ñaõ giaáu kyõ hoà-sô veà toäi-aùc aên thòt ngöôøi.

Zheng bieán daïng vaøo vuøng noâng-thoân. OÂng tìm ñeán moät ngoâi laøng xa-xoâi trong moät boä aùo quaàn vaûi xanh raùch taû-tôi. OÂng noùi raèng moät traän luït ñaõ cuoán troâi nhaø cöûa cuûa oâng neân oâng phaûi ra ñi ñeå tìm coâng aên vieäc laøm. Ñeå che-giaáu loái aên noùi trí-thöùc cuûa mình, oâng nhaïi gioïng noùi thoâ-keäch cuûa ngoân-ngöõ ñòa-phöông vaø ñoùng vai moät ngöôøi thôï moäc.

Moät noâng-daân cöôøi thaân-maät baûo, "Tui nghó laø tui coù moät coâng vieäc cho anh, anh coù theå ôû trong nhaø tui cho tôùi khi anh coù theå göôïng laïi ñöôïc."

Trong lôùp hoùa-trang aáy, Zheng khoâng bao-giôø ôû hôn 2 tuaàn moät nôi naøo. Luùc aáy, caùc yeát-thò coù in hình cuûa oâng daùn khaép nôi trong caùc thaønh-phoá lôùn cuûa Trung Hoa. Nhöng ñoù laø göông maët cuûa moät Zheng trí-thöùc chöù khoâng phaûi cuûa moät tay thôï moäc. Zheng coù theå tieáp-xuùc ñöôïc vôùi caùc hoäi-vieân daân-chuû bí-maät, nhöng phaàn lôùn nhöõng ngöôøi giuùp-ñôõ oâng laø nhöõng ngöôøi Trung-Hoa bình-thöôøng. Caùc nhaân-vieân vaên-phoøng, vieân-chöùc chính-phuû, veä-binh vaø coâng-an ñeàu saün loøng goùp phaàn giuùp-ñôõ oâng, duø coù theå nguy-hieåm ñeán ngheà-nghieäp cuûa hoï.

Zheng keát-luaän raèng oâng tìm caùch soáng soùt laø ñeå noùi leân caùi uy-quyeàn ñang tan raõ cuûa moät cheá-ñoä Coäng-saûn toaøn naêng moät thôøi. Coù thôøi treû con buoäc toäi cha meï chuùng vì phaùt-bieåu leäch-laïc. Baây giôø, maëc duø Coäng-Hoøa Nhaân-Daân vaãn coøn laø moät söï ñoäc-taøi, nhöng daân-chuùng ñaõ baét-ñaàu bôùt sôï roài.

Zheng theøm-khaùt coù Bei beân caïnh trong caùi coâ-ñôn cuûa cuoäc löu-vong lang-thang naày voâ-cuøng. Trong khi luaân-laïc khaép nöôùc Taøu, söï khoan-khoaùi duy-nhaát cuûa oâng laø bieát raèng, sau vuï thaûm-saùt Tiananmen, haàu nhö moïi ngöôøi ñeàu caûm thaáy cuøng moät noåi cay-ñaéng vaø tónh-ngoä ñoái vôùi nhöõng lôøi noùi laùo cuõ rích. Chuùng toâi phaûi ñöùng leân, nhöõng ngöôøi nhö chuùng toâi phaûi chaám-döùt cheá-ñoä naày.

Zheng ñöôïc baùo cho bieát Bei ñaõ bò baét ngaøy 4 thaùng 7 naêm 1989 vì nhöõng hoatï ñoäng cuûa baø trong phong-traøo daân-chuû. Trong 8 thaùng lieàn, baø bò giam loûng taïi nhaø ôû phía baéc Beijing. Nhöõng ngöôøI giam-giöø baø cöù hoûi ñi hoûi laïi nhöõng caâu hoûi gioáng nhau: "Zheng ôû ñaâu? Coù phaûi ôû Quaûng-taây khoâng?"

Baø traû lôøi, "Toâi khoâng bieát, maø duø coù bieát toâi cuõng khoâng bao-giôø noùi."

Cuoái cuøng thaùng 3 naêm 1990, Bei ñöôïc pheùp veà Taiyuan. Tuy nhieân, nhaø caàm quyeàn vaà nghe leùn ñieän-thoaïi, kieåm-duyeät thö töø vaø theo-doõi caên nhaø baø ôû 24 treân 24. Bei bieát raèng neáu muoán gaëp laïi Zheng thì phaûi ñi doø la tung-tích cuûa oâng. Baø nghó, "Toâi seõ khoâng bao-giôø töï mình ñi tìm, maø phaûi nhôø ñeán ngöôøi khaùc."

Bei tieáp-xuùc vôùi caùc hoäi-vieân cuûa hoaït-ñoäng daân-chuû, vaø hoï höùa seõ ñöa baø ñi gaëp nhöõng baïn beø coù theå giuùp-ñôõ baø vieäc naày. Tuy nhieân, ñeå ñi gaëp hoï, baø phaûi laãn traùnh coâng-an. Moät hoâm tröôùc khi trôøi saùng, baø ñaùp xe löûa ñi xuyeân nöôùc Taøu theo moät loä-trình ngoaéc-ngoeùo. Trong moãi thaønh-phoá, baïn-beø giuùp baø ñoåi töø xe löûa qua taxi roài qua xe keùo. Khi bieát chaéc laø khoâng coøn ai theo-doõi, hoï môùi ñöa baø ñeán thaønh-phoá keá tieáp. Sau cuøng, Bei ñöôïc ñöa ñeán moät khu chung-cö trong moät thaønh-phoá tænh leû. Chung quanh ñaâu ñaâu cuøng thaáy nhöõng göông maët töôi cöôøi cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ töøng giuùp-ñôõ Zheng. Nhöng khi hoûi hoï, tim baø chuøng xuoáng. Choàng baø khoâng coù ôû ñoù. Baát chôït, baø nhaän thaáy moät nuï cöôøi ñaëc-bieät treân göông maët xaùm, nhaên-nheo cuûa moät laõo giaø thôï moäc. "Xem naày, anh coøn soáng nhaên ñaây!" Zheng noùi. Bei baät khoùc vaø hoï nhaøo vaøo voøng tay cuûa nhau.

Ñaàu tieân, 2 vôï choàng baøn-tính veà vieäc ñi troán sang caùc nöôùc Taây-Phöông. Haøng chuïc ngöôøi khaùc chính-kieán ñaõ tìm caùch qua Hoàng-Koâng vaø sau cuøng ñaõ tôùi Hoa-Kyø hay laø AÂu-chaâu. Neáu Zheng vaø Bei vöôït thoaùt, hoï seõ ñöôïc yeân-oån vaø ñoaøn-tuï beân nhau.

Roài Zheng nghó ñeán Deng Jifang vaø bao nhieâu ngöôøi khaùc ñaõ cheát töùc-töôûi do vieäc nhaân-danh Mao Traïch Ñoâng. OÂng phaûi laøm cho moïi ngöôøi hieåu raèng baát-cöù moät söï haõi-huøng naøo cuõng coù theå xaõy ra trong moät xaõ-hoäi ñaët caên-baûn treân söï thuø haän.

Taát-caû nhöõng quyeån soå tay cuûa oâng ñeàu keït ôû trong nöôùc Trung-Hoa. Neáu boû chuùng laïi thì caâu chuyeän kinh-hoaøng aáy maõi-maõi seõ chaúng bao-giôø ñöôïc noùi ñeán. Zheng noùi, "Anh khoâng theå ñi ñöôïc chöøng naøo anh chöa vieát xong quyeån saùch."

Bei naøi-nó quay trôû laïi Taiyuan ñeå gom-goùp caùc taøi-lieäu aáy. Baø tin raèng baø coù theå ñöa chuùng tôùi tay Zheng theo con ñöôøng bí-maät maø baø ñaõ ñi.

Khi tôùi nhaø, Bei laáy töøng quyeån soå tay quí-giaù ra khoûi choã giaáu. sau maáy ngaøy, baø leùn trao chuùng cho maáy ngöôøI töï-nguyeän tìm ñöôøng ñöa ñeán cho Zheng. Thaät laø deã-daøng! Nhöng baø coù theå ñi troán thaønh-coâng laàn thöù 2 khoâng?

Moät ñeâm toái trôøi, baø keïp maùi toùc daøi cuûa baø laïi thaøng buùi vaø söûa-soaïn theo loái maáy baø nhaø queâ. Hít moät hôi daøi, baø böôùc ra khoûi nhaø. Baø linh-tính coù caëp maét theo-doõi cuûa teân coâng-an thöôøng-phuïc ñang ñöùng taïi goùc ñöôøng. Baø nhuû, "Theá laø xong, mình heát ñi ñöôïc roài. Chaúng bao-giôø coøn gaëp laïi Zheng ñöôïc nöõa!"

Baø caûm thaáy thaàn-kinh caêng-thaúng khi caøng luùc caøng tôùI gaàn teân coâng-an. Baát ngôø, baø ñi thoaùt. Teân coâng-an khoâng nhaän ra baø. Theá laø töï-do!

Laïi leân ñöôøng ñi theo loä-trình voøng-vo, Bei gaëp laïi Zheng. Baây giôø hoï phaûi ñoái-ñaàu vôùI moät trôû-ngaïi khaùc: Laøm theá naøo Zheng coù theå vieát saùch ñöôïc trong khi ñi troán?

Zheng nhôù ñeán Aleksandr Solzhenitsyn, moät taùc-giaû baát-ñoàng chính-kieán cuûa Nga, ñaõ giaáu caùc taäp baûn thaûo trong heä-thoáng nhaø tuø Soâviet ôû nhieàu choã khaùc nhau. Zheng vaø Bei quyeát-ñònh giaáu nhieàu baûn sao cuûa toaøn- theå taäp baûn thaûo trong nhieàu thaønh-phoá, nôi maø nhöõng ngöôøI baïn saün loøng giuùp. Noùi chung, hoï ñaõ ôû 24 choã khaùc nhau vaø ñi hôn 31,000 daëm qua gaàn heát phaân nöõa nöôùc Trung-Hoa.

Taäp baûn thaûo cöù daøy theâm leân khi Zheng vieát choàng chaát heát caâu chuyeän naày ñeán caâu chuyeän khaùc veà nhöõng naïn-nhaân bò chuû-nghìa Coäng-saûn cuoàng-tín aên thòt. Gaàn 600 trang vieát tay. Töøng ngöôøi moät, nhöõng ngöôøi ñaõ cheát ôû Quaûng-Taây ñaõ leân tieáng qua ngoøi buùt nghieâm-khaéc cuûa oâng. Hoï ñaïi-dieän cho lôøi buoäc toäi vì loøng nhaân-ñaïo, vì moät nöôùc Trung-Hoa môùi, nôi maø nhöõng vieäc nhö vaäy seõ khoâng bao-giôø coøn xaõy ra laàn nöõa.

Baây giôø ñaõ tôùi luùc phaûi thu-xeáp ñeå vöôït thoaùt sang Hoàng-Koâng. Vì lyù-do an-ninh, hoï phaûi taùch rôøi nhau ra, moãi ngöôøi ñeàu nhaém höôùng bôø bieån phía nam Trung Hoa ñi tôùi.

Moät ñeâm, Zheng phaûi ôû laïi moät khaùch-saïn nôi khoâng coù ai lieân-laïc. Ngay sau khi oâng thieáp nguû thì coù tieáng ñoäng cöûa. Moät nhaân-vieân coâng-an hoûi, "Anh ñi ñaâu?"

Zheng traû lôøi, "Guangzhou."

Vieân coâng-an suûa leân vaø tieán vaøo phoøng, "Cho xem giaáy chöùng-minh nhaân-daân."

Ñoù laø moät taám theû giaû, deã nhaän ra döôùi aùnh-saùng ban ngaøy, nhöng khoù bieát ñöôïc trong caên phoøng vôùi aùnh-saùng lôø-môø cuûa moät ngoïn ñeøn. Teân coâng-an dí saùt maët vaøo taám theû ñeå xem xeùt thaät kyõ, roàI nhìn Zheng lom-lom. Soá-phaän cuûa taùc-giaû vaø caû caâu chuyeän veà Quaûng-Taây nhö chæ maønh treo chuoâng.

Thoâi ñöôïc, teân coâng-an noùi moät caùch mieãn-cöôõng, vaø trao traû taám theû cuûa Zheng.

Vaøi ngaøy sau Zheng Yi gaëp laïi Bei Ming. Caû hai raõo böôùc theo moät ngöôøi daãn ñöôøng ñòa-phöông ñi veà höôùng moät chieác xuoàng cuõ.

Ngoài treân mui chieác thuyeàn ñaùnh caù, Zheng baét ñaàu tìm nhöõng ngoïn thaùp cuûa Hoàng-Koâng trong söông muø. Laàn ñaàu tieân trong 3 naêm, oâng ñöôïc töï-do. OÂng ghi nhôù sö can-ñaûm cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ giuùp-ñôõ ñeå oâng coù ñöôïc giaây phuùt naày. Ñoù laø moät baèng-chöùng cho thaáy moät nöôùc Trung-Hoa treû-trung, töï-do hôn ñang ñöôïc sinh ra ñôøi, moät baèng-chöùng raèng baïo chuùa ñaõ bò ñaùnh baïi trong loøng daân chuùng, moät baèng-chöùng cho thaáy söï sôï-haõi vaø loøng haän-thuø ñöôïc xöû-duïng cho chuû-nghóa chuyeân-cheá ñoäc-ñoaùn taïi Trung-Hoa ñaõ trôû thaønh loãi thôøi.