Nhaän thaáy noäi dung cuûa Ñoái thoaïi 2000, chöùa ñöïng nhieàu quan ñieåm heát söùc muø quaùng cuûa moät ngöôøi coäng saûn Traàn Khueâ Nguyeãn thò Thanh Xuaân veà ñaát nuôùc, vaên hoùa, lòch söû nhaát laø ñoái vôùi cuoäc ñaáu tranh laät ñoå baïo quyeàn trong nöôùc, toâi thieát töôûng caàn phaûi coù nhöõng phaân giaûi nhö sau ñaây. 

Ñoái thoaïi 2000 goàm hôn 200 trang laø lôøi traàn tình cuûa ngöôøi coäng saûn TK-NTTX veà caùc vaán ñeà thöïc tieãn trong nöôùc, töø nhöõng vuï tranh chaáp noäi boä cuûa ñaûng CSVN, ñeán quan ñieåm cuûa taùc giaû veà Hoà Chí Minh, ñeà nghò cuûa taùc giaû veà moät phöông höôùng giaûi quyeát thaûm traïng ñoùi ngheøo, tuït haäu ôû Vieät nam hieän nay. Ñaëc bieät, taùc giaû ñöùng vöõng vaøng trong vò trí laø moät daûng vieân CSVN, treân quan ñieåm cuûa Ñaûng CSVN maø nhaän xeùt, pheâ phaùn, ñaùnh giaù caùc vaán ñeà treân. Tröôùc heát, TK-NTMX khaúng ñònh söï löïa choïn ñöùng vaøo haøng nguõ coäng saûn cuûa mình laø ñuùng. Oâng thaúng thaén vieát : 

"OÂi ! chaúng leõ taát caû nhöõng noâ leä Vieät nam vaø noâ leä treân ñôøi naøy ñaõ choïn löïa ñaûng coäng saûn ñeàu sai nhaàm laãn caû chaêng ?

Keû naøo gaây ra söï nhaàm laãn, keû ñoù phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc lòch söû !

Khi Maùc töø boû moïi hoïc haøm hoïc vò cuûa mình, töø boû caû moät ñôøi soáng yeân oån, höùa heïn nhieàu vinh hoa phuù quyù ñeå choïn ñöôøng naøy; khi F.Engels töø bieät cha mình vaø giai caáp cuûa mình, vónh bieät caû quyeàn thöøa keá thieâng lieâng cuûa mình; khi Hoà Chí Minh thuûa ñoù coøn mang teân Nguyeãn Taát Thaønh, nuoát nöôùc maét boû laïi cha giaø nôi ñaát khaùch, rôøi queâ höông vaø Toå quoác yeâu quyù daán thaân vaøo con ñöôøng ñaày choâng gai soùng gioù,… vaø taát caû nhöõng ai mang, baûn chaát ngöôøi, coù gan töø boû nhöõng gì laø thaân thieát quyù giaù cuûa ñôøi mình (keå caû sinh maïng) ñeå choïn con ñöôøng naøy, hoï ñaâu coù nhaàm !

Coù theå coù khuyeát ñieåm naøy nhöôïc ñieåm khaùc nhöng chuùng toâi vaãn coù quyeàn töï khaúng ñònh raèng : chuùng toâi khoâng nhaàm." 

Töø loøng töï haøo aáy, töø choã ñöùng aáy nhìn doïc lòch söû Vieät nam oâng can ñaûm khaúng ñònh 4 moác quan troïng. Moác thöù nhaát laø thôøi ñieåm Huøng Vöông taïo neân nhaø nuôùc Vaên Lang döïng neàn moùng cho nöôùc nhaø ñoäc laäp. Moác thöù hai laø naêm 939, Ngoâ Quyeàn chieán thaéng traän Baïch Ñaèng, chaám döùt aùch ngaøn naêm Baéc thuoäc. Moác thöù ba laø thôøi ñieåm cuûa coâng cuoäc khoâi phuïc nuôùc nhaø cuûa Bình Ñònh Vöông Leâ Lôïi vaø nghóa quaân Lam Sôn. Vaø moác thöù 4 laø : "thôøi ñieåm HCM cuøng vôùi 5000 ñaûng vieân coäng saûn laõnh ñaïo toaøn daân giaønh laïi neàn ñoäc laäp cho ñaát nuôùc sau 80 naêm noâ leä vaø tieán haønh hai cuoäc khaùng chieán thaàn thaùnh, ñaùnh thaéng hai ñeá quoác to, khaúng ñònh vò theá veû vang cuûa Vieät nam treân tröôøng quoác teá….. Ñöùc toå Huøng vöông coù coâng lôùn khai saùng neân nhaø nuôùc ñaàu tieân vaø ñoù laø nhaø nuôùc cuûa giai caáp quyù toäc. Coøn Ñöùc thaùnh Hoà Chí Minh khai saùng ra moät nhaø nöôùc cuûa nhaân daân …".

Veà ñoäc quyeàn laõnh ñaïo cuûa ñaûng coäng saûn, moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán thuû tieâu daân chuû, TK-NTTX laïi uûng hoä, cho raèng " Ñaây laø vaán ñeà thuoäc veà quy luaät ñaùp öùng nhu caàu cuûa lòch söû, chöù khoâng phaûi vaán ñeà muoán hay khoâng muoán, öng hay khoâng öng". Oâng khoâng heà phaânn tích cho thaáy "nhu caàu lòch söû " nhö theá naøo laïi daãn ñeán vieäc phaûi coù moät ñaûng ñoäc quyeàn laõnh ñaïo nhö theá. 

Ñaëc bieät, baøn ñeán löïc löôïng coâng an, coâng cuï keàm keïp cuûa ñaûng, luôõi göôm saéc beùn cuûa chuyeân chính voâ saûn, môùi ôû trang 2 (ÑT2000 phaàn d) taùc giaû vieát "Ta coù moät caùi heát söùc teä haïi laø laøm sai nhöng khoâng cho ai ñoäng ñeán. Ai noùi ñoäng ñeán laø xuùm nhau vaøo baét bôù, giam caàm, ñaùnh ñaäp." Nhöng ngay sau ñoù, ôû phaàn keá, TK - NTTX laïi beânh vöïc raèng "Baùc Hoà noùi coâng an laø baïn Daân. Tình caûm baïn beø quyù troïng nhau maáy chuïc naêm trôøi ai cuõng bieát. Laâu nay ta noùi nhieàu ñeán thaønh tích cuûa boä ñoäi cuï Hoà anh huøng vaø chöa noùi ñöôïc ñaày ñuû ñeán thaønh tích cuûa Coâng an nhaân daân anh huøng. Chæ tính rieâng thaønh tích caùc d/c coâng an ta ñaùnh saâu trong loøng ñòch, naèm vaøo taän ruoät phuû toång thoáng nguïy ñeå chuaån bò cho nhöõng chieán dòch lôùn thì coâng lao cuûa coâng an ta lôùn chöøng naøo trong coâng cuoäc goùp phaàn vaøo ngaøy ñaïi thaéng cuûa ta… Nhìn beà noåi, chæ rieâng TPHCM suoát 25 naêm sau ngaøy giaûi phoùng, keû thuø khoâng gaây noåi moät tieáng noå naøo, giöõ ñöôïc an ninh ñeán möùc ñoù thaät tuyeät vôøi bieát bao ! So vôùi caûnh saùt nuôùc Myõ, nöôùc Phaùp vaø nhieàu nöôùc khaùc ñaõ ñeå xaûy ra bao vuï ñaùnh bom, môùi phaàn naøo thaáy ñöôïc taøi naêng vaø taàm voùc cuûa coâng an nhaân daân …". 

Vaäy ra caùi boä phaän baét bô,ù giam caàm, ñaùnh ñaäp oâng noùi ôû tröôùc laø boä phaän khaùc? 

Laø caùn boä vaên hoùa, vaên ngheä, noùi ñeán moái töông quan giöõa chính trò vaø vaên ngheä voán laø moái töông quan ñaày maùu vaø nuôùc maét cuûa bieát bao ngöôøi caàm buùt suoát töø khi Nhaân Vaên Giai phaåm ôû mieàn baéc ñeán nay treân caû nöôùc, maø taùc giaû laïi thaûn nhieân cho raèng "Vaên ngheä khoâng phuïc vuï chính trò cuûa moät daân toäc hoaëc moät giai caáp thì phuïc vuï caùi gì ? Moät vaán ñeà ñaõ trôû thaønh nguyeân lyù vaø ñaõ thaûo luaän bao nhieâu naêm nay roài, thay ñoåi theá naøo ñöôïc ? Ñoåi môùi tö duy ñaâu coù nghóa laø thay ñoåi nhöõng nguyeân lyù ñuùng ñaén maø caû ta laãn keû thuø tö töôûng cuûa ta ñeàu phaûi tuaân thuû nghieâm tuùc. ". Thaät laø vaên chuông khaåu hieäu, thaät laø ñaïi ngoân, "keû thuø cuûa ta" naøo "tuaân thuû nghieâm tuùc" nhöõng nguyeân taéc laïc haäu aáy ??? 

Noùi ñeán thaùnh Hoà chí Minh, taùc giaû TK-NTTX ñaõ duøng ñeán nhöõng lôøi ca ngôïi toät böïc. Oâng khoâng nhöõng toân vinh HCM laø thaùnh maø coøn naâng niu töøng doøng, töøng lôøi daïy cuûa ngöôøi vôùi nieàm tin raèng ñoù laø nhöõng thang thuoác thaàn ñeå chöõa moïi beänh traïng cuûa nöôùc Vieät nam ñau khoå hieän nay. Thaät khoâng khaùc gì nhöõng naêm tröôùc ñaây ôû Trung quoác, trong thôøi hoaøng kim cuûa Mao Traïch ñoâng, boä maùy tuyeân truyeàn cuûa ñaûng CS Trung quoác ñaõ thaønh coâng trong vieäc taïo döïng moät nieàm tin cuoàng nhieät vaøo nhöõng lôøi daïy cuûa Mao chuû tòch. Ngöôøi ta khoâng queân nhöõng caâu chuyeän tuyeân truyeàn ñaïi loaïi nhö coù nhöõng ngöôøi oám ñau thaäp töû nhaát sinh, khoâng caân ñeán thuoác men, chæ caàn ñoïc ñeán tö töôûng Mao traïch Ñoâng laø khoûi beänh ngay ! Thaät laø hôn xa caû nhöõng nieàm tin vaøo toân giaùo. 

Xin haõy ñoïc trích ñoaïn sau :

"Laïi nhôù hoài naøo nhaø vaên Sôn Tuøng vöøa chui ra töø khoùi löûa mieàn nam, thöông tích ñaày mình, bò lieät haún coät soáng, naèm maáy naêm trôøi chöõa chaïy môùi ñôõ, hieät taïi trong ñaàu vaãn coøn hai maûnh ñaïn. Ñau nhaát cho ngöôøi vieát vaên laø lieät ñuùng tay phaûi, caàm buùt khoâng ñöôïc, baét tay baïn beø cuõng khoù. Theá maø khoâng bieát kyø caïch xoay xoûa theá naøo maø vieát xong ñöôïc caùi "Buùp sen xanh" keå veà thôøi thanh nieân cuûa baùc Hoà baèng tö lieäu goác do chính anh tìm toøi vaø kieåm nghieäm. Ñaëc bieät trong ñoù coù keå veà moái tình cuûa anh nguyeãn Taát Thaønh vaø coâ Nguyeãn thò Hueä. Ñoïc truyeän cuûa Sôn Tuøng, ngöôøi ta môùi vôõ ra nhieàu leõ vaø caûm thaáy caøng yeâu meán quyù troïng Hoà Chí Minh cuûa mình hôn. Ñuùng laø moät CON NGÖÔØI... Nhôø "Buùp sen xanh" maø moïi ngöôøi hieåu theâm ñöôïc moät bí maät trong tieåu söû baùc Hoà… "

"… Thaät ñaùng khen cho nhöõng caây buùt coù khaû naêng, baèng taùc phaåm cuûa mình, giuùp cho ñoàng loaïi tin yeâu con ngöôøi vaø muoán soáng ñeïp hôn cho xöùng ñaùng vôùi danh hieäu con ngöôøi. Ñaõ khoâng khen thì thoâi, laïi coøn huøa nhau phang ñaäp tuùi buïi moät taùc phaåm nhö theá, moät taùc giaû ñaùng kính troïng nhö theá. Hoï nghó moät caùch thoâ thieån raèng vieát veà tình yeâu cuûa anh Nguyeãn Taát Thaønh laø haï thaáp cuï Hoà. Vaø nhöõng ñaáng baäc naøo kia môùi ñöôïc quyeàn vieát veâ laõnh tuï Hoà chí Minh chuù ñaâu phaûi ngoøi buùt naøo cuõng "choøi maâm son" maø ñöôïc. Nhôù laïi ngaøy baùc Hoà maát, cuøng laøm thô khoùc baùc maø coù ngöôøi ba naêm sau môùi ñöôïc ñaêng. Chaéc caû theá giôùi – keå caû Azit Neâxin cuõng khoâng töôûng töôïng noåi laø vaên ngheä Vieät nam laïi coù caùi maøn bi haøi ñeán nhö theá.

Ñôøi thuûa nhaø ai, boá cheát maø phaûi xeáp haøng ñeán ba naêm sau môùi ñöôïc vaøo khoùc." 

Thaät laø theâ thaûm, naõo loøng cho nhöõng con ngöôøi cöù maõi maõi trung thaønh vôùi moät cheá ñoä kieåu naøy. Suy nghó, hieåu bieát, lyù luaän ñöôïc ñeán nhö TK,NTTX maø cuõng khoâng theå töï ñaët ñöôïc caâu hoûi vôùi chính mình laø taïi sao laõnh tuï laïi phaûi coù nhöõng bí maät nhö theá, ñeå nhöõng ngöôøi yeâu thöông laõnh tuï phaûi vaát vaû ñi tìm, ñi kieám tö lieäu maø vieát veà ngöôøi . Suoát trong nhöõng doøng chính söû cuûa ñaûng CS VN vieát veà HCM, khoâng coù moät doøng naøo khoâng ca ngôïi ñeán cuoäc ñôøi hy sinh, thaân coøm coõi moät mình cuûa HCM, chuû ñích taïo döïng neân moät con ngöôøi khoå haïnh nhö moät nhaø tu ñeå nhaèm thu phuïc nhaân taâm quaàn chuùng. Nay, tröôùc nhieàu söï thaät veà cuoäc ñôøi HCM do nhieàu nguoàn goác khaùc nhau tung toùe ra, khi khoâng coøn coù theå daáu ñöôïc, tuy nhaø nöôùc khoâng chính thöùc coâng nhaän nhöng cuõng khoâng phaûn ñoái maïnh meõ laém, thì nhöõng ngöôøi quaù yeâu oâng, nhö  TK-NTTX laïi baûo "Ñuùng laø moät CON NGÖÔØI". Ñuùng laø moät con ngöôøi nhö theá, vôùi ñaày ñuû nhöõng sai laàm töø ñôøi soáng caù nhaân ñeán ñôøi soáng chính trò maø nhieàu ngöôøi, trong ñoù ôû ñaây laø TK,NTTX vaãn cöù phong laø ñaïi thaùnh thì quaû cuõng laø meâ saûng. 

Ñoái thoaïi 2000 ñaày raãy lôøi beânh vöïc, bieän hoä xa gaàn cho nhöõng Hoaøng vaên Hoan, Hoaønh Minh Chính, Vuõ ñình Huyønh, Ñaëng kim Giang, Leâ Lieâm, Vuõ quang Vònh, Thanh Giang, Hoaøng Tieán, Leâ Hoàng Haø, Buøi minh Quoác, Hoaøng höõu Nhaân, Haø só Phu, Tieâu dao Baûo Cöï…Leân aùn nhöõng baát coâng, nhöõng caù nhaân trong noäi boä ñaûng CS, xa cuõ nhö töø thôøi Leâ Duc Thoï, Tröôøng Chinh ñeán gaàn ñaây nhö nhöõng vuï khieáu toá tham nhuõng, laïm quyeàn (vuï Phaïm Vaên Dónh, Nguyeãn thieän Luaân…), hoaëc pheâ phaùn nhöõng caùn boä laõnh ñaïo maø taùc giaû cho laø ñaõ ñi treäch ñöôøng loái cuûa ñaûng nhö Traàn baïch Ñaèng, Traàn troïng Taân, Hoaøng Nhö Mai, Mai quoác Lieân, Maëc Ñöôøng, … Khoâng coù gì sai, khi taùc giaû leân tieáng beânh vöïc cho nhöõng con ngöôøi baát ñoàng chính kieán vôùi Haø Noäi vaø ñang bò khoù khaên, truø daäp, hoï xöùng ñaùng ñeå ñöôïc beânh vöïc, baûo veä. Nhöng ÑT2000 theå hieän söï thieáu coâng baèng (hay chæ ñaây laø chuû yù cuûa taùc giaû) khi tuyeät nhieân khoâng heà coù moät doøng, moät tröôøng hôïp cuï theå naøo noùi ñeán nhöõng phaûn khaùng cuûa nhöõng ngöôøi khaùc ngoaøi ñaûng CS. Nghóa laø trong suy nghó cuûa TK-NTTX, khoâng heà coù ai choáng laïi ñaûng, khoâng heà coù ai phaûn ñoái vai troø laõnh ñaïo cuûa ñaûng CS VN cuûa oâng. Döôùi maét nhìn cuûa TK-NTTX khoâng coù cuoäc di cö naêm 1954 cuûa nhöõng ngöôøi mieàn Baéc troán chaïy CS, khoâng coù Nguyeãn Ñan Queá, khoâng coù Tueä só Leâ Maïnh Thaùt, khoâng coù Quaûng Ñoä… khoâng coù caùc phong traøo, maët traän choáng coäng noåi daäy cuûa daân chuùng mieàn nam sau naêm 1975, khoâng coù cuoäc boû phieáu baèng chaân baèng thuyeàn cuûa bieát bao ngöôøi di taûn. Trong nhöõng khuyeát ñieåm cuûa ñaûng Coäng saûn maø TK-NTTX nhaéc ñeán khoâng coù nhöõng baét bôù thuû tieâu bieát bao ngöôøi yeâu nuôùc nhöng khoâng ñi cuøng ñöôøng vôùi HCM töø nhöõng naêm 30, 40, 50. Cuõng khoâng coù nhöõng chuyeán xe chôû haøng traêm ngaøn ngöôøi ñi ñaøy taäp trung caûi taïo töø nhöõng naêm 1975 ñeán maõi taän sau naøy. Caøng khoâng coù nhöõng cuoäc boá raùp ñuoåi ngöôøi ra khoûi thaønh phoá trong phong traøo Kinh teá môùi, khoâng coù nhöõng khuûng boá toân giaùo, ñoùng cöûa nhaø thôø, tu vieän, quaûn lyù taêng ni, tu só, …

Ñoái vôùi oâng, tình hình ôû VN vaãn laø moät ñaát nuôùc daân chuû ("ñaõ soáng hôn moät nöûa theá kyû trong cheá ñoä daân chuû vôùi moät nhaø nuôùc daân chuû, haèng ngaøy hít thôû khoâng khí daân chuû..."), daân chuùng vaãn yeâu thöông ñaûng, vì ñaûng laø maùu thòt cuûa mình, ñaát nuôùc ngheøo khoå theá naøy laø do nhöõng phaàn töû xaáu trong ñaûng gaây ra maø thoâi. Cöù hoïc laïi cho kyõ caøng tö tuôûng vaø lôøi daïy cuûa thaùnh Hoà chí Minh, laøm ñuùng nhö lôøi ngöôøi ñaõ chæ daïy laø moïi chuyeän seõ toát ñeïp thoâi. Thaønh ra voâ hình chung, Ñoái thoaïi 2000, mang moät yù nghóa cuûa moät baûn caùo traïng giöõa nhöõng ngöôøi coäng saûn phía baéc daønh cho nhau hôn laø moät coâng trình phaân tích ñeå tìm loái ra cho ngoõ cuït Vieät nam hieän nay. 

Söï xuoáng doác theâ thaûm cuûa Ñaûng CS VN, tham nhuõng, tham quyeàn, thaát baïi trong quaûn lyù, ñeø neùn, aùp böùc noâng daân… daãn ñeán vieäc maát loøng tin cuûa quaàn chuùng ñoái vôùi ñaûng, daãn ñeán söï noåi daäy cuûa quaàn chuùng choáng laïi ñoäc quyeàn laõnh ñaïo cuûa Ñaûng CS theo oâng khoâng phaûi laø do daân chuùng chaùn gheùt, choáng laïi ñaûng. "Chuùng toâi ñeà nghò töø nay (töùc laø keå töø naêm 2000 trôû ñi) ñöøng ai noùi nöõa raèng : nhaân daân soùi moøn loøng tin ñoái vôùi ñaûng. Khoâng coù chuyeän ñoù ñaâu!

Ñaûng laø moät boä phaän maùu thòt cuûa daân toäc, do chính nhaân daân ñeû ra vaø nuoâi döôõng, che chôû laøm gì coù chuyeän khoâng yeâu vôùi khoâng tin. Treân ñôøi naøy coù ai laïi khoâng tin yeâu baûn thaân mình.", maø laø do chính nhöõng ngöôøi "ôû trong chaên" ñang sai laàm, ñang sa laày vaøo lôïi quyeàn, trôû thaønh nhöõng keû ñang choáng laïi ñaûng, choáng laïi daân toäc. Neáu dieät tröø ñöôïc ñaùm phaù hoaiï naøy, cöù ñi ñuùng vôùi ñöôøng loái coäng saûn XHCN, vôùi tö tuôûng HCM ñaõ vaïch ra laø daân toäc seõ phuù cöôøng, no aám ngay. Phöông caùch giaûi quyeát laø nhö theá, khoâng khoâng phaûi ñi tìm ôû ñaâu, khoâng caàn phaûi laøm gì khaùc caû. Phöông caùch giaûi quyeát vaán naïn Vieät nam, noùi traéng ra, theo TK,NTTX laø : "Noùi theo ngoân ngöõ chính trò vaø quaân söï. Di chuùc Hoà chí Minh laø moät baûn ñoà chieán löôïc coù kim chæ nam ñònh höôùng chính xaùc, ñaûm baûo choáng laïi moïi löïc löôïng thuø ñòch vôùi Vieät nam vaø nhaân loaïi, ñaûm baûo cho Vieät nam ñeán ñích daân chuû vaø giaøu maïnh, vónh vieãn xoaù ngheøo naøn vaø laïc haäu, vónh vieãn saùnh vai soùng böôùc cuøng caùc quoác gia taân tieán nhaát treân ñòa caàu". 

Taäp taøi lieäu mang teân Ñoái thoaïi,vôùi lôøi môû ñaàu mang noäi dung keâu goïi moïi ngöôøi tham gia ñoái thoaïi veà caùc vaán ñeà sinh töû cuûa VN, ñöôïc xuaát baûn treân Lieân maïng vôùi yù ñoà môøi goïi tham döï cuûa moïi ngöôøi Vieät treân toaøn theá giôùi. Tuy nhieân, ñoïc heát hôn traêm trang, töø ÑT 1 ñeán ÑT 6, maëc duø mang nhöõng noäi dung baøn veà caùc vaán ñeà cuûa ngöôøi Vieät nhöng toâi coù caûm töôûng laø ñoái töôïng maø oâng TKNTTX muoán thaûo luaän laø nhöõng ngöôøi Vieät ôû trong nöôùc, ñaêïc bieät laø chæ nhöõng ngöôøi ôû phía baéc. 

Taïi sao toâi laïi nghó nhö vaäy ? 

Bôûi vì trong suoát maáy traêm trang giaáy aáy, khoâng moät doøng naøo, moät caâu naøo, moät nhaän xeùt naøo taùc giaû TK-NTTX nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi daân ôû mieàn nam, tröôùc vaø sau 1975, ñeán nhöõng ngöôøi baát ñoàng chính kieán ôû mieàn nam hieän nay. Hoaëc nhaéc ñeán hôn 2 trieäu ngöôøi Vieät ôû haûi ngoaïi, trong ñoù coù bieát bao trí thöùc chuyeân gia, ñang tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñoùng goùp cho tieán trình daân chuû hoùa trong nöôùc . Chaéc coù leõ vì oâng TK-NTTX khoâng mong muoán moät kieåu daân chuû nhö theá chaêng? (Vaäy ra daân chuû cuõng coù nhieàu loaïi daân chuû ?). 

Noùi cho cuøng, chæ rieâng caùi yù ñònh muoán phong thaàn, phong thaùnh cho moät ngöôøi laõnh tuï cuûa mình, keû môùi cheát hôn 30 naêm, keû maø ñôùi soáng caù nhaân coøn ñeå laïi nhieàu nghi vaán, ñöôøng loái laõnh ñaïo coøn ñeå laïi bao haäu quaû taïi haïi, coâng toäi coøn chôø söï phaân minh cuûa lòch söû thì phaûi noùi traéng ra ñoù laø moät söï meâ tín, cuoàng tín, moät nieàm ngaây thô beänh hoaïn tö töôûng caàn phaûi chöõa trò. Coù leõ taùc giaû TKNTTX nghó raèng "Oâng Ñaëng tieåu bình ñöôïc Trung quoác coi nhö moät ngöôøi coù coâng lao lôùn vaø laø moät nhaø lyù luaän hieän ñaïi, tröôùc luùc saép qua ñôøi coøn noùi ñöôïc moät caâu toû ra aân haän veà vuï ñaøn aùp Thieân an Moân. Trung quoác, nhöõng ngöôøi coù löông tri treân theá giôùi naøy chæ caøng thaáy ñaùng quyù troïng oâng hôn maø thoâi.

Oâng Khô-rut-soáp quyeàn löïc toùt vôøi, ñaõ moät thôøi doïc ngang trôøi ñaát, khi thaát theá vaãn coøn bieát toû ra aân haän vì ñaõ ra leänh ñaøn aùp nhöõng ngöoì chaân chính nhö nhaø vaên Patesnak. Vaø oâng cuõng chaân thaønh thuù nhaän raèng oâng cuõng chöa heà ñoïc taùc phaåm "Baùc só Zivago" (moät taùc phaåm ñöôïc coi laø choáng cheá ñoä Xoâ Vieát). Chæ theá thoâi cuõng ñuû cho nhaân daân vaø lòch söû theå taát cho Khô-rut-soáp." 

Thaønh ra khi HCM vaø nhöõng ñoàng chí cuûa oâng tieán haønh cuoäc caùch maïng caûi caùch ruoäng ñaát khieán gaây ra nhöõng oan traùi cho bieát bao gia ñình noâng daân ôû mieàn baéc, sau naøy khi HCM bieát nhoû nuôùc maét xin loãi nhaân daân thì cuõng ñaùng ñeå "theå taát" cho oâng maø vaãn neân toân oâng laø baäc "ñaïi thaùnh" chaêng ? 

Nghó cho cuøng, vôùi nhöõng myõ töø, nhöõng höùa heïn cuûa moät tuyeân ngoân ñaûng coäng saûn theá giôùi, voán ñaõ quyeán ruõ bieát bao con ngöôøi töø trí thöùc ñeán coâng nhaân thôï thuyeàn khaép theá giôùi trong nhöõng naêm cuoái cuûa lòch söû phong kieán chuyeån sang theá löôõng cöïc, coäng vôùi vieäc nhoài soï tö töôûng moät caùch coù heä thoáng ôû caùc nhaø tröôøng XHCN, vôiù vieäc ñaøo taïo caùc chuyeän vieân lyù luaän coäng saûn XHCN thì vieäc saûn sinh ra moät con ngöôøi nhö TK-NTTX khoâng phaûi laø laï. Hoï tieâu bieåu cho nhöõng lôùp ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo trong loøng XHCN, thaät thaø, tin töôûng vaøo chuû nghóa coäng saûn, vaøo chaân dung tuyeät vôøi cuûa laõnh tuï HCM. Toå chöùc tinh thaàn, khaû naêng suy nghó cuõa hoï ñaõ sô cöùng, khoâng coøn coù theå suy nghó ñeán heä tö töôûng gì khaùc nöõa ngoaøi moät thöù tö töôûng chuû ñaïo, thaàn thaùnh, daân chuû, nhaân ñaïo , vaên minh, baùch chieán baùch thaéng laø tö töôûng CS. 

Toâi nghieäp thay, khi thaáy chính nhöõng nuôùc ñaõ khai sinh ra thieân ñöôøng CS cuõng ñaõ tan raõ, chuyeån höôùng trong cao traøo daân chuû, nhaân baûn cuûa toaøn theá giôùi. Hoï, thay vì tænh ngoä, ñaõ laïi coøn ngaây thô keâu goïi "chuùng ta coá ñöøng ñi vaøo veát xe ñoå aáy". Vaø nhö moät keû cuoàng tín, hoï laïi tieáp tuïc mang cuoán thaùnh kinh HCM ra caàu nguyeän, nghieân cöuù, ñeå xem laø ta coù ñi traät vôùi thaùnh kinh choã naøo thì haõy söûa ñi deå cöuù laáy cô ñoà !!! 

Chaéc chaén seõ deán moät ngaøy daân chuû thöïc söï ôû VN. Khoâng coøn ñaûng ñoäc quyeàn laõnh ñaïo nhö hieän nay nöõa. Luùc aáy, chaéc chaén seõ coù nhieàu khuynh höôùng chính trò, tham gia ñaáu tranh daân chuû, coâng khai ñeå chieám moät vò trí ñaïi dieän cho daân chuùng trong quoác hoäi laäp hieán, laäp phaùp. Khuynh höôùng chính trò tin töôûng vaøo CS chuû nghóa, tin töôûng vaøo "tö tuôûng HCM" luùc aáy chaéc seõ coù cô hoäi lôùn ñeå thöû thaùch vôùi thöïc teá. Neáu töø nay ñeán ngaøy aáy, oâng TK-NTTX khoâng bò chính nhöõng ñoàng chí cuûa oâng boùp coå cheát, chuùng ta seõ coøn gaëp laïi oâng trong cuoäc ñaáu tranh daân chuû aáy. Coøn baây giôø, ñaáu tranh, ñoái thoaïi vôùi oâng hôi khoù, vì khoâng caân söùc giöõa moät keû tay khoâng vaø moät keû coù suùng. 

Chaân thaønh maø nhaän xeùt, trong ÑT 2000 cuõng ñaõ phaûn aùnh nhöõng suy nghó cuûa moät con ngöôøi coù loøng thaønh ñoái vôùi daân toäc mình, cuõng ñeå loä ra choã naøy, choã khaùc nhöõng yù töôûng caùch maïng, boäc tröïc khaúng khaùi cuûa moät con ngöôøi chaân chính, coù hieåu bieát khaù saâu saéc veà vaên hoùa, vaên hoïc. Coù taùc ñoäng ñeán vieäc khôi daäy nhöõng maàm moáng toát laønh khaùc trong ñoäc giaû. Tuy nhieân, ñoái vôùi caù nhaân toâi, chæ rieâng nhöõng nhöôïc ñieåm vöøa neâu treân ñaõ khieán giaù trò coâng trình cuûa TK-NTTX chæ coøn ôû möùc ñoä thaät höõu haïn, vaø ñaõ gaây cho caù nhaân toâi, cuõng nhö nhieàu ñoäc giaû khaùc, moät noãi phieàn muoän raát naëng neà. Khieán khoâng coøn coù theå thaáy ñöôïc, nhaän bieát ñöôïc caùc khía caïnh tích cöïc cuûa taùc giaû TK-NTTX nöõa. 

Nhaát laø khi ñoïc nhöõng lôøi khuyeân sau ñaây cuûa oâng: 

"Chuùng toâi cuõng chaân thaønh nhaén vôùi nhöõng ai coù dòp xuaát ngoaïi Ñoâng Taây ñöøng nghó raèng nuôùc Myõ laø daân chuû nhaát ñôøi, theá giôùi töï do laø theá giôùi daân chuû nhaát treân ñôøi. Phaûi tinh töôøng, khaûo saùt cho kyõ vaø thöôøng xuyeân caäp nhaät. Nheï daï caû tin trong lónh vöïc naøy laø cöïc kyø nguy hieåm. Vaû laïi laâu laâu cuõng neân giôû Truyeän vaø kyù cuûa Nguyeãn aùi Quoác vaø Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân cuûa Nguyeãn aùi Quoác ra maø hoïc laïi ñeå cho kieán thöùc giöõ ñöôïc caáu truùc heä thoáng".

Vaø, khi oâng ñaõ coi nhöõng ngöôøi ñaáu tranh ôû Haûi ngoaïi chæ laø nhöõng "vò löu vong maát goác baùn linh hoàn cho quyû, chæ rình raäp mang löûa veà queâ höông", laïi coøn chuû quan phaùn raèng "ñaùnh phaù tröïc tieáp vaøo chuû nghóa Maùc leâ nin thì haøng theá kyû nay caùc vò choáng coäng ñaõ töøng thöû söùc roài vaø caûm thaáy phaûi söûa chöõa vaø khaéc phuïc tình traïng baát löïc cuûa mình" thì oâng coøn mong "ñoái thoaïi" vôùi ai nöõa ?. Hay oâng chæ muoán ñoái thoaïi vôùi caùc ñaûng vieân coäng saûn trung kieân, trung thaønh vôùi tö töôûng HCM ôû trong nöôùc nhö oâng ? Neáu theá thì sao oâng laïi daáu ñi caùi ñuoâi CS, caùi hoàn tö tuôûng HCM cuûa oâng roài mon men ñeán caùc dieãn ñaøn truyeàn thoâng ôû haûi ngoaïi naøy maø laøm gì ? 

Baøi vieát naøy cuõng khoâng phaûi ñeå ñoái thoaïi vôùi TK-NTTX. Baøi vieát naøy ñeå giaùn tieáp gioùng leân moät lôøi caûnh giaùc töùc thôøi cho nhöõng cô quan, toå chöùc truyeàn thoâng naøo ôû haûi ngoaïi ñang voâ tình tieáp tay cho TK-NTTX ñeå tuyeân truyeàn, coå voõ cho moät nhaø nöôùc coäng saûn vôùi moät ñaûng chuyeân chính nhö nhaø nöôùc, ñaûng coäng saûn hieän nay ôû VN maø bao nhieàu ngöôøi ñang ngaøy ñeâm vaän duïng ñaáu tranh ñeå loaïi tröø ñi. Dó nhieân, trong tinh thaàn giao löu ñeå taïo hieåu bieát laãn nhau, chuùng ta vaãn coø theå ñoái thoaïi vôùi TK-NTTX trong moät chöøng möïc naøo ñoù. Nhöng cuõng ñöøng queân con ngöôøi thaät cuûa TK-NTTX theå hieän cuï theå trong Ñoái Thoaïi 2000 cuûa oâng. 

Khi hai mieàn thoáng nhaát, treû con ôû mieàn nam môùi bieát ñeán baøi haùt "Ñeâm qua em mô gaëp baùc Hoà". Moät baøi haùt nhoài soï treû em phiaù baéc trong bieát bao nhieâu naêm. Hoài toâi "ñöôïc nhaø nuôùc giuùp ñôõ cho ñi caûi taïo", ngöôøi tuø xa nhaø thöôøng traûi qua nhöõng giaác moäng mò kinh hoaøng. Toâi nhôù, cöù moãi khi anh naøo nguû môù la uù ôù thì nhöõng ngöôøi chung quanh thöôøng noùi ñuøa "laïi mô thaáy Baùc roài". Baûn thaân toâi, toâi khoâng tin coù ngöôøi naøo, ñöùa treû naøo laïi mô thaáy Baùc thaät, chaúng qua baøi haùt chæ laø cöôøng ñieäu cuûa tuyeân truyeàn thoâi. Nay, ñoïc heát Ñoái thoaïi 2000, toâi môùi nhaän ra raèng treân ñôøi naøy coù ngöôøi mô thaáy baùc thaät, khoâng nhöõng chæ mô (vì quaù yeâu thöông baùc) maø coøn meâ saûng suoát ngaøy ñeâm khoâng tænh ra ñöôïc ñeå nhìn thaáy thaûm traïng queâ höông chung quanh. Ngöôøi aáy chính laø Traàn Khueâ - Nguyeãn thò Thanh Xuaân. 

Leâ Quoác Tuaán

Toronto, Canada
Nhôù ngaøy 20/7/54 chia ñoâi ñaát nuôùc.